omslag omslag

Eczeem en het effect van voeding

Geplaats op 29 mei 2014

Huidaandoeningen zoals eczeem kunnen vanaf de vroegste fase van het leven aanwezig zijn, maar ook op latere leeftijd ontstaan. Voeding blijkt een grote rol te spelen in preventie en terugdringen van eczeem

Een van de meest bekende soortenvan  eczeem zijn constitutioneel eczeem (ook wel atopisch eczeem genoemd) en contacteczeem. Atopisch eczeem is meestal erfelijk en uit zich vooral uit in de knieholten en elleboogplooien. Contacteczeem ontstaat door met het allergeen in aanraking te komen. Een voorbeeld hiervan is een nikkelallergie.

Bij het zogenaamde ‘huisvrouweneczeem is er geen sprake van een allergische reactie, maar van een huidbeschadiging door bijvoorbeeld een toxische stof. U kunt rubberen (latex) handschoenen dragen om de handen bijvoorbeeld te beschermen tegen schoonmaakmiddelen. Maar de natuurlijke latexeiwitten kunnen op hun beurt ook weer een reactie uitlokken.

Craquelé-eczeem en seborroïs eczeem zijn minder bekende vormen van eczeem. Craquelé-eczeem komt meestal voor bij ouderen en uit zich in een droge, schilferige en kwetsbare huid op de schenen en bovenarmen. Na verloop van tijd wordt de huid roder en ontstaan er kloofjes die zich uitbreiden tot het typische craquelé-patroon. Seborroïs eczeem wordt mede veroorzaakt door een gist (schimmel) en is een schilferige aandoening van de huid.
Symptomen van eczeem zijn onder andere jeuk, rode uitslag en een droge schrale huid. Maar eczeem kan ook ‘nat’ zijn door de blaasjes die vocht afscheiden. Naast het verzorgen van de  huid aan de buitenkant, kunt u de huid ook verzorgen van binnen uit.

Specifieke voeding kan vooral een positieve invloed hebben op de allergische varianten van atopisch- en contact eczeem. Deze voeding is rijk aan bepaalde vitamines, mineralen en andere bouwstenen uit groenten, fruit en volle granen en wordt verderop in dit artikel uitgebreid toegelicht.
Eczeem komt veelal voort uit een ontstekingsreactie. Hierbij kan extra inname van het juiste omega-6-vetzuur GLA de ontstekingsreactie remmen. De juiste vetzuren zoals visolie, linolzuur en GLA vormen een goede basis voor de aanmaak van de juiste prostaglandines. Dit zijn hormoonachtige substanties die diverse processen in het lichaam reguleren, waaronder immuniteits- en ontstekingsprocessen. Ook bij eczeem en ontstekingsreacties van de slijmvliezen spelen prostaglandines een rol.

Borage-olie is rijk aan het biologisch actieve meervoudig onverzadigde omega-6-vetzuur GLA. De synthese van GLA en andere waardevolle onverzadigde vetzuren wordt geblokkeerd door verzadigde, gehydrogeneerde vetten en transvetzuren. De omzetting van linolzuur in GLA wordt niet alleen geremd bij eczeem, maar ook bij virale infecties, alcoholgebruik, stress, straling, ouderdom, diabetes, premenstrueel syndroom, astma en multiple sclerose.

Omzettingsproblemen zijn er ook door tekorten aan bepaalde vitaminen en mineralen zoals vitamine A, C, E, B2, B3, B5, B6, B12, biotine, magnesium, zink en zwavel. Onvoldoende inname of meer verbruik van deze nutriënten hebben een negatieve invloed op het metabolisme van omega-vetzuren, doordat ze dit proces remmen.
‘Ik kies bewust’ logo geeft verwarring?Mensen die last hebben van eczeem kennen vaak ook klachten zoals astma en hooikoorts. Een verstoorde spijsvertering, dalende weerstand (door spanningen, vermoeidheid of ziekte) of een (voedings)allergie kunnen eczeem verergeren.

Intolerantie voor bepaalde voedingsstoffen kunnen bij atopisch eczeem een belangrijke oorzaak zijn. Zuivel, soja, noten, pinda’s, eieren, tarwe en schelpdieren zijn veel voorkomende uitlokkers.

Producten uit de supermarkt, zelfs de producten met het logo ‘Ik kies bewust’ of andere ‘waardevolle voeding’, zitten vaak vol met kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen die eczeem kunnen verergeren. De kleurstof tartrazine (E102), de conserveermiddelen natriumbenzoaat (E211) en natriumdisulfiet (E223) en de smaakversterker natriumglutamaat (E621) kunnen de meest heftige reacties uitlokken.
Voedingstips bij huidklachtenHieronder volgen diverse tips die belangrijk zijn bij huidklachten.
1) Eet verse voedingVermijd transvetten, gehydrogeneerde vetten, bewerkte voedingsmiddelen, kant- en klaar maaltijden, eten uit ‘pakjes en blikjes’.
2) Neem voldoende vet (omega vetzuren)Vermijd zoveel mogelijk transvetzuren. Dit is een speciale bewerking die de meeste plantaardige oliën ondergaan zodat ze geschikt zijn voor bakken en braden. Dit gebeurt door de vetten om te zetten van een vloeibare naar een vaste vorm.

Transvetzuren  zitten bijna overal in; van pindakaas, koekjes, crackers, en gebak tot chips en pizza. Lees daarom goed de etiketten van voedingsmiddelen.

Kies liever voor vette vis die gezonde vetten bevat voor het voeden van de huid en slijmvliezen. Of kies voor noten en zaden die niet verhit en ongezouten zijn. Wissel af tussen biologisch gepeld hennepzaad, chiazaad, (on)gebroken lijnzaad en pompoen-, zonnebloem en pijnboompitten. Ook hennep-, lijnzaad- of walnootolie kunt u, zonder deze te verhitten, gebruiken.
3) Drink voldoende(Bron)waterDrink voldoende (bron)water per dag (gemiddeld 35 ml per kg lichaamsgewicht) om de huid te hydrateren. Vermijd het drinken van frisdranken. Deze dranken bevatten veel (kunstmatige) suikers en plegen daardoor mineralenroofbouw op het lichaam.
4) Eet grote porties verse biologische groentenEet minimaal 500 gram biologische groenten per dag. Een makkelijke manier om aan deze hoeveelheid groenten te komen, is in de vorm van gepureerde groentesoep of groentesappen. Eet daarnaast drie stuks fruit per dag voor voldoende vezels, als voeding voor de darmflora. Vermijd fruit zoals banaan, citrusvruchten, kersen, abrikozen en ananas; deze kunnen de eczeem verergeren.
5) Neem voldoende zwavelhoudende aminozuren voor de opbouw van de huidKies voor plantaardige eiwitten zoals tofu, tempé, peulvruchten en verse noten. Als u vlees eet, kies dan voor biologisch (hormoonvrij) vlees of gevogelte zoals schapen- en rundvlees, kip en kalkoen. Voor eiwitten uit zuivel kunt u kiezen voor geiten-, schapen- of sojayoghurt.

Probeer ook eens geitenmelk en rijst-, haver-, quinoa- of amandelmelk. Beperk of elimineer zuivel van de koe. Eczeem kan echter wel verergeren door zuivel (ook van de geit en het schaap). Kijk of het tijdelijk elimineren van zuivel verbetering brengt bij huidklachten.
6) Neem voldoende B vitaminenEen gezonde huid heeft behoefte aan voldoende voeding die rijk is aan vitamine B. Er zijn verschillende soorten B vitaminen die met elkaar samen werken. Kies daarom voor zaden, peulvruchten, eieren, vette vis, kiemgroenten, quinoa, groene bladgroenten zoals boerenkool en andijvie (spinazie liever niet i.v.m. de biogene aminen), linzen, zwarte bonen, spruitjes, broccoli en asperges.
7) Neem zinkrijke voeding (goed tegen ontstekingen)Het mineraal zink is zeer belangrijk bij huidklachten. Vlees, vis, gevogelte, peulvruchten en noten en zaden zijn rijk aan zink.
8) Vitamine A en D voor epitheelvernieuwing
Voor de vernieuwing van het epitheel van de slijmvliezen zijn vitamine A en D nodig. Vitamine A zit in dierlijke producten als vlees (biologische lever), zuivel, vis en eidooier. Het lichaam maakt ook zelf vitamine A aan uit carotenoïden uit plantaardige producten.

De belangrijkste provitamine A carotenoïde is bètacaroteen. Provitamine A zit in groenten, zoals worteltjes, bloemkool, spitskool en fruit(abrikozen). Andere provitamine A-carotenoïden zijn alfacaroteen en bètacryptoxanthine.  Ook deze provitamines zet het lichaam om in vitamine A.

Vitamine D zit in vette vis, zoals haring, zalm en makreel.  Voldoende vitamine A en D zijn dus nodig voor de huid en de hormoonhuishouding. Om de vetoplosbare vitamine A en D goed op te nemen, kunt u gebruik maken van ongeraffineerde olijfolie, lijnzaadolie, borageolie (GLA), walnootolie en hennepolie.
9) Kiezelzuur voor verstevigen van de huid Bij het vormen van bindweefsel is kiezelzuur essentieel. Daarnaast speelt kiezelzuur een grote rol in het verstevigen van de huid. Gierst, haver en brandnetel zijn rijk aan kiezelzuur. Let wel op: brandnetel bevat biogene aminen (denk aan histamine) en kan eczeem soms verergeren.
10) Blauwe bosbessenAnthocianidinen vormen een onderdeel van de groep flavonoïden. Dit zijn krachtige antioxidanten die het lichaam beschermen tegen vrije zuurstofradicalen. Daarnaast verminderen ze de aanmaak van prostaglandines, die onder andere verantwoordelijk zijn voor ontstekingsverschijnselen. (Blauwe) bosbessen bevatten krachtige anthocyanidinen.
Voedselintolerantie; IgG testDe laatste tip is niet zozeer een bepaald voedingsmiddel, maar een bloedtest. Deze test kan duidelijkheid geven welke voedingsmiddelen ontstekingsreacties geven op de huid. Deze voedingsmiddelen kunnen (tijdelijk) geëlimineerd worden waardoor klachten afnemen.

Voedingsmiddelen die bij een IgG voedselreactie test er het meest als negatief uitkomen met betrekking tot de huid zijn: tarwe (en andere soorten granen), zuivel, ei, noten, zaden, specerijen, bepaalde vissoorten, kiwi, ananas, banaan, schaal en schelpdieren, bepaalde peulvruchten.